arte

As obras do artista José Spaniol son esculturas con tempo. Como neste exemplo da súa serie O descanso da sala —neste caso, unha cadeira desdobrada coma se fose un palíndromo— cuestiona a orde das cousas. Cun mesurado sentido do humor, convídanos a saír do noso mundo para entrar noutro ‘aliciante’, coma se atravesásemos un espello virtual. Spaniol traballa desde as zonas de conflito: multiplicando o espazo con espellos, os soportes arquitectónicos, desdobrando os obxectos ou xogando coa reversibilidade da linguaxe. Nas obras de José Spaniol movémonos nun espazo indefinido, con signos que, antes de situarnos, acaban por afogarse nunha ausencia de límites. Porque o seu traballo busca un espectador capaz de experimentar dislocacións e enerxías; en definitiva, capaz de valorar máis o ‘entre’ que o ‘antes’ ou o ‘despois’. Nese sentido, Spaniol resolve como un escultor de ‘formas perdidas’, desde a tensión poética, buscando a viceversa do obxecto.

Aitor Ortiz ausculta os límites entre realidade e representación a partir dun dominio da técnica fotográfica que lle permite expandir os seus límites en moi diversas direccións. Tras especializarse como fotógrafo de arquitectura, o seu traballo artístico apóiase na obxectividade da disciplina arquitectónica desde a subxectividade analítica da fotografía, o que lle permite xerar espazos intermedios e indagar nas fisuras ou intersticios que xorden da confrontación de ambas. Se a súa materia prima é o espazo, este proxéctase e explora desde o físico e desde o mental xerando opcións intermedias a partir das posibilidades de cada medio; xa sexa a textura e temperatura que emana da atmosfera arquitectónica, do material; ou as cuestións perspectivas e xogos de escala que se provocan desde o fotográfico, desde o inmaterial. Se nos seus últimos traballos lémbranos que a intensidade non garda relación co formato e a incerteza poténciase polo carácter encriptado das imaxes, unha vez que non conseguimos saber se as formas experimentan un estado de emersión ou se pola contra están en proceso de desaparición, nos seus primeiros traballos evoca o monumental, como advertimos na súa serie Destructuras, nas que se prescinde da idea de locus concreto para retratar unha arquitectura sen espazos, sen lugares concretos de pertenza. Nestas fotografías o interese pola arquitectura céntrase plenamente na propia forma, na tipoloxía pura facendo unha reinterpretación subxectiva da forma baleira.

A Ana Barriga interésanlle os diálogos entre as figuras. Case sempre é unha relación inquieta, tensa, aberta. Como no barroco, todo se extrema. Na súa polifonía, os obxectos seméllanse no descontinuo, algo así como aquilo que Severo Sarduy definiu como retombée, cando o distante, o que interfere, pode revelarse análogo e mesmo funcionar como dobre. A pintura de Ana Barriga habita nesa indecibilidade propia da poesía, no enigma dos seus obxectos, no entrevés das súas figuras. Sitúase así en liña con aquilo que dicía Artaud de que a verdade da vida está na impulsividade da materia. En Ana Barriga a pintura é unha sorte de festa salvaxe, en moitos casos erótica, transgresora, sempre preto da profanación. Esas premisas están presentes tamén na súa forma de pintar con spray e conceptualmente coa elección e distorsión dos seus motivos. Porque a súa pintura evoca o barroco, pero non é unha pintura escura porque dominan os brillos, as cores, a luz. O erótico non se esconde na escuridade e móstrase no primeiro plano do profanado. As cores golpéanse entre si e as relacións abrazan a contradición. A sensación ponse ao servizo da vibración e a artista convoca o pracer da distorsión.

Luis Seoane evitaba toda estandarización buscando aprehender os paradigmas culturais das tradicións dun lugar, non tanto coa intención de replicar o logrado senón buscando renovar as formas ancestrais para proxectalas no presente e o futuro da industria, convertendo esas formas en inéditas. Trátase de recoller as formas que caracterizaron a historia dun pobo e ao facelo, afirmar unha diferenciación cultural que pola contra corre o risco de perderse. É algo que se pode advertir en imaxes como a de Luis Seoane observando unha figuriña de faragulla de pan de San Andrés de Teixido no seu taller do Castro de Samoedo, en 1967 —da que sairá o seu orixinal Ramo vermello—, observando con detemento os seus gravados ou as escenas dos seus tapices, que teñen a maxia do relato oral. Luís Seoane investigou os debuxos dos gravados prehistóricos de Galicia, a cerámica de Buño, o ornamento dos traxes e toda unha serie de cousas que lle representan como galego e que entende que poden ser adaptados ao deseño da civilización industrial. Esa é a idea que se expón nos fundamentos do Laboratorio de Formas, onde se empuxa á construción dun sistema de expresión propio e á promoción de industrias capaces de fabricar obxectos con orixe.