DARDO Instituto do Deseño e das Artes Contemporáneas

España

 

Deseñador gráfico e editorial

Deseño da revista Teima. Número cero

Xosé Manuel Gómez Vilasó destacou como deseñador de libros e catálogos, de identidades institucionais como as do Museo do Pobo Galego, pero sobre todo pola súa aportación como director do departamento de identidade corporativa de Televés e como deseñador da revista Teima, a que sería primeira revista ilustrada de información xeral feita en galego, nos albores da democracia. Con esta fotomontaxe na portada, Gómez Vilasó iniciaba un colorido traballo que fará da revista Teima unha publicación singular. No número cero rezaba unha sentencia que revelaba as súas intencións, crear «un semanario para un país».

 

A Coruña,1949

Deseñador gráfico

Deseño do disco Fonte do Araño de Emilio Cao

Iniciador da corrente celta e pioneiro na recuperación da arpa dentro da música tradicional galega como instrumentista dos primeiros cantantes de Voces Ceibes, Emilio Cao presenta o seu primeiro disco titulado Fonte do Araño, fundamental para entender a evolución da música en Galicia. Neses anos setenta, como sinala Pepe Barro, prodúcese tamén unha celtización gráfica popular da que é un exemplo paradigmático este disco deseñado por Xosé Díaz en 1977, baseado na forma do castro de Armea pero cun aire marcadamente pop. Fillo do polifacético Isaac Díaz Pardo e alumno de Luis Seoane —que será unha influencia fundamental como tamén o será José Martínez Guerricabeltia, creador e director da editorial parisina Ruedo Ibérico e gran coñecedor da tipografía contemporánea—, Xosé Díaz naceu nun mundo de formas, gráficas, deseño e industria. Graduado en Filosofía e Letras pola Universidade de Santiago de Compostela, foi membro fundador de Grupo Revisión e en 1995 emprende a súa traxectoria en solitario con Imago Mundi Deseño.

 

Reimundo Patiño: A Coruña, 1936-1985

Pintor e ilustrador de cómics.

Xaquín Marín: Ferrol, 1943

Historietista, humorista gráfico, debuxante e ilustrador.

2 viaxes

Brais Pinto Gráfica,Madrid

2 viaxes é o primeiro libro de cómic editado en galego e Xaquín Marín e Reimundo Patiño son considerados os creadores deste xénero en Galicia. Reimundo deixou, ademais, un importante legado teórico ao respecto. Xaquín Marín, á súa vez, foi insistente no seu compromiso co cómic galego. Xuntos debateron sobre como había de ser o cómic galego e alternaron o grafismo narrativo coa pintura e a colaboración en revistas. Ambos loitaron porque o cómic acadase unhas canles formais e expresivas propias. Neste libro editado na segunda etapa editorial de Brais Pinto propoñen dúas viaxes. A primeira, conducida por Xaquín Marín titulada O longo camiño de volta dende as estrelas. A segunda viaxe, debuxada por Reimundo Patiño titúlase A saga de torna no tempo. Estes dous relatos visuais son independentes, co seu grafismo particular. Reimundo é máis experimental, máis barroco, máis expresionista, coa enerxía convulsa da súa pintura. A viaxe é aquí unha metáfora de Galicia. No caso de Xaquín Marín, defínese o que será o seu estilo, coa rotulación e composición da páxina que lle serán características, o gusto polos primeiros planos, o coidado dos fondos e os segundos planos, o punto de vista elevado e unha estudiada profundidade de campo, ou a singularidade dos seus globos, que se empoderan coma un elemento plástico máis da viñeta.

 

Barcelona,1938

Premio Nacional de Deseño en 1988.

Revista CAU

Colegio Oficial de Aparejadores y Arquitectos Técnicos de Cataluña y Baleares. Número cero

CAU fue la revista que el Colegio Oficial de Aparejadores y Arquitectos Técnicos de Cataluña y Baleares comenzó a publicar en el mes de marzo de 1970. Dirigida por Jordi Sabartés, CAU debe su nombre a las siglas de Construcción, Arquitectura y Urbanismo. Tanto por sus contenidos como por su diseño se destacará entre las publicaciones técnicas del momento. En su número cero, dedicado al turismo, se puede advertir cómo su diseñador Enric Satué —vecino de puerta del subdirector de la publicación, Francesc Serrahima, lo que facilitó la conexión—, abandona los clichés gráficos de las publicaciones sobre arquitectura de la época y asume el pop y el conceptual como principales apuestas formales, con una maquetación que se construye en función de las imágenes, cuidadas e impactantes, con desplegables, troquelados, imágenes a sangre, collages, pósters, etc. Sobre su maqueta, Daniel Giralt-Miracle escribirá que supuso la entrada del diseño contemporáneo en la época. Retos visuales para ilustrar páginas capaces de reunir a colaboradores como Manuel Vázquez Montalbán o Cirici Pellicer.

 

Santiago de Compostela, 1915 – Vigo, 2012

Creativo e emprendedor cultural

Identidad corporativa de Zeltia y packaging Filicina-Zeltia

Fabricante: 
Zeltia

Trala Segunda Guerra Mundial xorden as grandes imaxes de marca e a identidade corporativa convértese nun elemento fundamental para calquera estratexia produtiva. Olivetti, Braun ou IBM, son algúns exemplos. En Galicia contamos coa empresa Zeltia. Xaime Isla Couto encargouse do logotipo. Do proceso existen esbozos onde se pode observar como en principio procurou solucións ligadas a instrumentos propios da química ou fusionando con elas a «Z», inicial da empresa, que acaba por destilarse con forma de trisquel. Como ben explica Pepe Barro, poucos anos antes Álvaro das Casas funda a organización galeguista Ultreya elixindo como símbolo un home correndo con forma de trisquel de ángulos rectos. Isla Couto, membro de Ultreya, prescinde dos ángulos rectos, como tamén fará Seoane para a editorial Citania uns anos despois, para co símbolo de Zeltia destacar máis a «misión» da empresa que a «actividade», en liña co seu nome, rexistrado polo seu irmán.

 

Barcelona, 1938. Premio Nacional de Deseño en 1988.

Barcelona´92

É este un dos carteis máis recoñecibles dos anos noventa, grazas á extraordinaria difusión que se lle deu dende o Comité Olímpico Internacional e o Ajuntament de Barcelona. Os Xogos Olímpicos de Barcelona’92 e a celebración da Expo de Sevilla no mesmo ano supuxeron aos ollos do mundo a entrada de España na Modernidade. De entre ambos acontecementos, as Olimpiadas de Barcelona foron un fito a nivel deportivo e a súa imaxe gráfica —realizada por Josep M. Trias co seu estudio Quod— co seu símbolo e logotipo, e sobre todo a súa mascota Cobi —realizada por Javier Mariscal—, alonxada dos canons e cunha simpática e amable personalidade que lle permitiu afianzarse para lograr se manter na memoria colectiva, serán paradigmas do que é un bo traballo de comunicación. Este cartel de Enric Satué é a terceira pata deste éxito sen precedentes do deseño español, que fixo que moitos cidadáns comezasen a coñecer o nome dos deseñadores e entendesen o deseño como motor económico. Conta o seu autor que os seus fillos lle axudaron a combinar as cores olímpicas nos dedos das mans, achando interesantes asociacións para incorporalas ao cartel orixinal.

 

ABC Animal / Zodíaco

Fabricante: 
Fósforos del Pirineo

Fósforos do Pirineo, 1968.
Caixas de mistos, 5’2 x 3’5 cm c/u.

No 1968 Cruz Novillo comezará a deseñar as coloridas caixas de mistos da empresa Fósforos del Pirineo dunha maneira radical no seu desenfado e sentido do humor. Nun guiño aos libros-obxecto realizados uns anos atrás por Celestino Piatti, aínda que moito máis gráfico, Cruz Novillo realizará o seu Abecedario Animal, encargándose doutras coleccións da marca como Calendario, Zodíaco ou Circo, mentres o seu compañeiro de estudio de entón, Fernando Olmos, realizará outras series. Estos traballos de Cruz Novillo serán reseñados no número 144 da revista Graphis. As caixas de mistos vendíanse soltas ou en gupos de doce, un traballo innovador para a súa época e de grande incidencia no cotiá.

 

(Santander, 1930 – Madrid, 2004)

Deseñador gráfico editorial. Premio 1984 de Ouro de Belas Artes.

Cosas. Los dos de siempre.

Castelao, Alianza Editorial, 1967
(con ilustración de Castelao).

 

En 1966 naceu a colección El libro de bolsillo de Alianza Editorial, que terá no seu deseñador, Daniel Gil, un piar fundamental que contribuíu á modernización da linguaxe gráfica editorial española a partir dun deseño experimental e rechamangueiro realizado desde o respecto cara ao seu contido, aínda que sen perder a capacidade de desconcertar previamente ao lector incitando ao tempo á súa lectura. Daniel Gil, que anos antes creara o estilo visual da discográfica Hispavox, deseñará máis de 4.000 portadas para Alianza Editorial entre 1966 e 1992. En 1967 deseña a primeira edición en castelán de Cousas e Os  dous de  sempre de Castelao, cunha rechamante portada a tres tintas con cor prata, azul e un salmón. A sensación espectral e tenebrosa cobra aínda máis forza coa ilustración dunha caveira cunha brecha que serve de peto que proxecta a morte, sempre presente en Cousas.

Páxinas